قدیمی ترین آثار تمدن
شبه جزیره بوشهر، آجر نوشته های ایلامی مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد،
در ریشهر، واقع در 12 کیلومتری شهر کنونی بوشهر کشف شده و نشان میدهد که
شهر ریشهر کنونی جانشین شهر باستانی لیان شده است. نئارخوس دریاسالار
اسکندر مقدونی از شبه جزیره بوشهر با عنوان میزامبری یاد کرده است. در زمان
اردشیر بابکان در محل شهر باستانی لیان شهر جدیدی با نام رام اردشیر ساخته
شد. این شهر در زمان ساسانیان ریوشهر نامیده شده و به مرور به ریشهر کنونی
تبدیل گردید.
بقایای قلعه ریشهر در کنار دریا
بقایای قلعه ریشهر
در
اوایل دوره نادر شاه افشار و به منظور ایجاد نیروی دریایی قدرتمندی برای
ایران، به دستور وی قلعه ای به نام نادریه در محل کنونی شهر بوشهر ساخته
شد. این منطقه به علت قرار داشتن خوری در کنار آن که میتوانست در زمان
طوفان از قایقها و کشتیها محافظت کند برای ایجاد پایگاه دریایی بسیار مناسب
بود. به همین منظور نادر دستور داد تا یک کارگاه کشتی سازی در این منطقه
ساخته شده و چوب مورد نیاز آن را هم از استان مازندران به آنجا حمل نمودند.
با مرگ نادر نیروی دریایی به تدریج اهمیت و کارآیی خود را از دست داد و
نام شهر نیز از نادریه به ابوشهر تغییر پیدا کرد. انگلیسی ها در زمان حضور
خود در خلیج فارس و این شهر، آن را بوشهر نامیدند و این نام تاکنون بر این
شهر باقی مانده است.
عکس ماهواره ای شبه جزیره بوشهر
عکس هوایی از قسمت شمالی شبه جزیره بوشهر سال ۱۹۷۳
معماری
و بافت قدیمی بوشهر بسیار جالب توجه و خلاقانه بوده است. عمده مصالح
استفاده شد در ساختمانهای قدیمی این شهر سنگهای بستر دریا و چوب درخت صندل
میباشد. سنگهای بستر دریا متشکل از بقایای صدفها و پلانگتونهای دریایی است
که بوسیله سیمانی طبیعی به مرور زمان به هم چسبیده و سخت شده اند. با توجه
به جنس متخلخل این نوع سنگ، تبخیر آب داخل آنها در زمانهای گرمای هوا باعث
خنکی داخل ساختمانها میگردد. (همانند کوزه های سفالی آب)
سنگ بستر دریا در ساختمانهای قدیمی بوشهر
معماری
قدیمی شهر هم از اصول هوشمندانه ای پیروی میکرده است. ساختمانهای بافت
قدیم بوشهر به طور معمول دو و یا سه طبقه بودند و با توجه به اختلاف ارتفاع
سطح زمین شهر در نقاط مختلف (قسمت شرقی شهر دارای ارتفاع بیشتری نسبت به
منطقه غربی میباشد) ساختمانها به گونه ای ساخته میشدند که ارتفاع کلی آنها
یکسان بوده و بام همه ساختمانها همطراز باشد. این نکته با در نظر گرفتن شکل
کلی همه ساختمانها و کوچه بندی معابر محاسن زیادی را برای اهالی شهر به
ارمغان می آورد.
کوچه
های شهر بسیار باریک و تنگ در نظر گرفته میشدند به گونه ای که گاهی اوقات
امکان عبور بیش از دو نفر در کنار هم در داخل کوچه وجود نداشت.رنگ بیرونی
ساختمانها در بافتهای قدیمی شهر سفید است تا گرمای کمتری را جذب کند. از
دیگر سو ساختمانها در طبقات بالایی به داخل کوچه پیشروی داشته و به هم
نزدیک میشدند، و در حقیقت با وجود مشکلات فراوان در اجرا طبقه دوم به صورت
کنسول درمی آمد. این نکات باعث ممانعت از تابش مستقیم آفتاب به دیوارهای
جانبی ساختمانها و ایجاد جریانهای کوران هوا در داخل کوچه ها به علت اختلاف
دمای داخل کوچه با فضای بالای آن میگردید که هوای مطبوعی را برای ساکنان
محل به ارمغان می آورد. شکل بنای ساختمانها هم به گونه ای بود که هر خانه
به غیر از یک در ورودی هیچ گونه منفذ و یا پنجره ای در طبقه اول به داخل
کوچه نداشت که این خود باعث افزایش ایمنی در مقابل دزدان و مهاجمان احتمالی
میگردید.
کوچه ای باریک در بافت قدیمی بوشهر
متاسفانه در بوشهر همه چیز در حال خراب شدن و از بین رفتن است زیرا که بوشهر فقط در حال چپاول شدن است!
منبع:
http://davasaz.blogfa.com/post-132.aspx
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر